Chữ "Không" trong thơ tình Hoàng Lộc

Đọc bài thơ Vang động trong tập Cho dẫu phù vân và bài Bên sông mới đăng trên trang thơ tình Hoàng Lộc, tôi bàng hoàng với chữ “không” trong những câu thơ anh viết. Với tâm tình của một người yêu thơ Hoàng Lộc, tôi không có ý định so sánh chữ “không” trong thơ anh và  chữ “không” trong triết lý của nhà Phật. Chỉ đơn giản là: “Không” đối lập với “Có”, hoặc nói  “không” đôi khi lại hàm ý “Có”.

Một bữa ngó lại đời, nghe sợi tóc xa màu xưa, không phải thấy sợi tóc đổi màu, mới thấm thía hết cái cô đơn vật vã của kiếp phận :

còn anh những thứ không còn

cái thân trôi dạt cái hồn phiêu linh – (Bữa ngó lại đời)

Những thứ không còn, đã vuột khỏi tầm tay, tầm mắt nhưng trong anh vẫn còn có một trái tim  bám vào cái “thân trôi dạt cái hồn phiêu linh”. Trái tim thuộc phần hồn hay phần xác, thuộc lý trí hay tình cảm? Đừng vội tìm câu trả lời, chỉ cần nghe anh kể lể:  

ta sống một đời không dối trá

trái tim còn đọng những hồi chuông – (Bữa ngó lại đời)

Ta thấy anh nói đến cái “không dối trá” để khẳng định cái “có” và cái “còn đọng những hồi chuông”.

Đôi khi cái “không” lại xô đẩy cái “có” đến mênh mông vô tận:

những gì không nói cùng em

ta đi nói với nghìn đêm mịt mù – (Thưa phu nhân)

Đến  khi “có” nhưng rồi…có cũng như “không”!

ta đã gặp những gì không thể gặp

từng của nhau mà chẳng có được nhau – (Bên sông)

Kể cả những vật hữu hình hữu sắc như tà áo ai bay:

để thơ dại tưởng sắc màu chỉ một

trắng không màu là màu trắng không phai

Ngoài màu trắng không phai còn có trăm màu áo khác nên nhà thơ phải ngậm ngùi:

một sắc áo một màu không giữ nổi

huống chi em trăm thứ áo, trăm màu – (Gửi cô giáo)

Tình yêu phải chăng là huyễn mộng để đêm về thú nhận:

đã tay gầy tay bắt bóng

không bắt nổi tình xưa – (Ngoại ô, đêm)

Tại sao ta suốt đời phải lần tìm những hình bóng thương yêu hay những hình bóng thương yêu cứ lần tìm theo ta mãi mà chẳng bao giờ bắt được? Có lẽ, khởi từ người nữ trong thơ cũng đượctạo dựng bằng  cái “không”,và  những cái “không” đan xen nhau hàng hàng lớp lớp xô đẩy ta về vùng huyễn mộng:

ta thương nhớ những gì em không có

những gì em không có ở đời chung – (Vang động)

Cái không có ở đời chung lại đặt ra vô vàn câu hỏi về những cái khác ở đời riêng, kể cả khi:

em không về, em không về nữa

mà sắc hương kia vẫn rất buồn. – (Phía –có – em)

Và:

khi nghe sắp cạn kiếp người

em đau không được nói lời thương anh – (Câu ru)

 Cuộc đời cho dẫu phù vân có khiến lòng người hăm hở, tiếc nuối:

có thể rồi em không uống kịp

nỗi riêng vấp phải lòng ta đau

đã thu trên lá, phai từng chiếc

và cõi muôn trùng đã mất nhau. – (Rượu mời sinh nhật)

Có một nhà thơ đã ví von “Tuổi đời như chuỗi hoa dần ngắn lại” (Tôi nhớ hình như của Phạm Thiên Thư). Trong những bông hoa còn lại lúc nào cũng vướng vất hương vị của tình yêu dù đã mất nhau, dù đã bao lần hối thúc.

đã không còn kịp nữa

hạt lệ nào cho em

như một lần tiếc nhớ

của một thưở làm người – (Không kịp)

Còn nhiều chữ “không” trong những cuộc tình, trong thơ Hoàng Lộc. Nhưng có lẽ chừng ấy cũng đủ để cảm ơn tác giả đã cho người đọc bữa nay ngó lại đời mình.

 Bùi Ngọc Thành - 03 - 2012